Linux çekirdeğini kullanan dağıtımlar vardır. Kısacası bir çekirdeğin üzerine İşletim Sistemi giydiriyorlar ki Linux Dağıtımı deniyor buna.
Bu sistemler kendi özellikleriyle ve muhtemelen özelleştirmeleriyle gelirler. Bize bakan en temel özelliklerinden, en önde bahsi geçebilecek olan Desktop Environment, Masaüstü Çevre (?) yahut Masaüstü Yazılımı dedikleridir. Bunları kendi yazılım ailesiyle gelen, özelleştirilebilir ana yazılım gibi düşünebilirsiniz. Dediğim gibi, esnek bir platform düşünün ve kendi yazılım ailesiyle (örn. media player, PDF okuyucu, Ofis, text editor, dosya yönetici 'klasör görüntüleme programı diyelim', görev yönetici vs) geliyor. Bunların başlıcaları KDE, Gnome, Cinnamon ve Mate'dir.
Pardus
Bugünlerde sıkça duyduğumuz “Yerli ve Millî” sözünü hatırımıza getirecek bir Linux Dağıtımı olma yolunda yürümüş ve yürümektedir. Tarihine uzunca değinmeyeceğim ama genel olarak iki kısımda incelenebilir. 2005 senesinde ortaya çıkmıştır ve ilk zamanlar kendi içerisinde gelen yerli yazılımları ve paket sistemini (pisi) barındırıyordu. Sonra Pardus Projesi yeniden ele alındı diyebiliriz. Bu ikinci dönemde Pardus, Debian Paket Sistemi (deb) ile ve yeni, Türkçeleştirilmiş, bilhassa kamuda yaygınlaşma hedefleyen bir dağıtım; bir nevi Debian çatallaması olarak karşımıza çıktı. Bu ikinci dönemde öne çıkan veya belki öncelikli hedef Microsoft Windows'a alternatif olacak, kamuda kullanılacak, Türkçeleştirilmiş bir sistem olarak devam etmekti sanıyorum. Kabaca böyle.
Pardus Onyedi
Kamuda sorunsuz çalışacak bir dağıtım olma yolunda Pardus, XFCE Masaüstü Yazılımını varsayılan olarak kullanan “onyedi” adlı son sürümünü yayımladı. Bu yeni bir şeydi çünkü Pardus çıktığından beri hep KDE'yi varsayılan yapmıştı. Bu sürümde ise hafif bir tercihte bulundular fakat KDE'ye alışan kullanıcılar için, muhtemelen bir kısmı için bu yeni masaüstü tatminkâr bulunmuyordu.
KDE 5
Yeni KDE açıkçası pek oturmamış, eksikleri olan bir şekilde karşımıza çıkmıştı. KDE her ne kadar son kullanıcı nezdinde cazip görünse de bugün için pek de doğru bir tercih değil. Bilhassa Türkçeleştirmesi zayıf ve eski makinelerde performanslı çalışmayacaktır. KDE 5 biraz daha toparlanmalı, oturmalı. Bunun için bir miktar daha yolu var gibi gözüküyor. Pardus belki ilerde çıkaracağı sürümlerde tekrar KDE'ye yönelebilir.
DDE (Deepin Desktop Environment)
Pardus varsayılan olan XFCE'nin haricinde bu masaüstünü alternatif olarak kullanan bir sürüm yayımladı. Son kullanıcı için görsel olarak daha tercih edilir bir Masaüstü Yazılımı olarak görülmesi kuvvetle muhtemel diyebilirim. Biraz Android arayüzünü andırıyor, büyük simgeler ve basit kullanımı göze çarpıyor.
Konsoldan DDE kurulum komutu
sudo apt install pardus-dde-desktopYazıp root şifrenizi girince, XFCE ile kurduğunuz Pardus'a DDE kurmuş oluyorsunuz.
Linux Kullanmak
Linux Sistemlerde arayüz şıklığının pek olmadığı, kullanımının zor olduğu gibi eleştirilere rastlamış olabilirsiniz. Bu eleştiriler boş değil, yer yer can sıkıcı bozukluklar ile karşılaşmak kullanıcılar için neredeyse sıradandır. Gerçi son zamanlarda bu belli ölçüde değişti fakat hâlâ şu bir gerçek ki bu sistemler daha çok kurcalayan, araştıran, bozan, düzelten ve özelleştirmeye meraklı kişiler için cazip görülecektir.
Kritik düzeltmeler bir yana, net bir görünüm elde etmek de sorun olabiliyor. Beni bilhassa son zamanlarda en çok rahatsız eden, yazı tipi (font) netliği hususudur. Şu birçok yeni, akıllı telefon ekranlarında gördüğümüz o net ve keskin yazıları bilgisayar ekranlarında (muhtemelen çoğu zaman) göremiyoruz. Bilmiyorum. Bu en azından benim için böyle oldu.
Yazı tipi ayarlamalarında umûmiyetle ya pürüzlü bir yazı ya da biraz bulanık bir yazı görüyoruz. Linux Sistemlerde her zaman beni tatmin eden net ve keskin görüntüyü bulamıyorum. DDE kullanırken de bu böyle oldu. Arayüz tamam iyi gibi fakat İnternet Tarayıcı (browser) ile yazılar sanki biraz bulanık gibi, silik gibi geliyor.
Fontconfig
Linux kullanırken karşılaşılan problemlere çözüm aramak neredeyse sıradandır. Bu yazı tipi netliği için fontconfig devreye giriyor ve deniyorum. Araştırıyor, değiştiriyor ve tekrar deniyorum ama yine ya pürüzlü veya pek net olmuyor, hafif bulanık gibi oluyor. Peki. Anlayacağınız yazımın bu kısımları biraz ileri seviye kullanıcılara hitap ediyor. Fontconfig kullanarak font görünümünde bazı ayarlamalar yapılabilir.
Fontconfig ayarı için /home/kullanici_adi/.config/fontconfig içerisine bir fonts.conf dosyası yapıyoruz veya hazırlıyoruz. Burada pürüzlü yazı tipi ne kadar hafif bulanıklaştırılacak falan gibi ayarlamalar yapıyoruz. Yazıma son verirken bendeki bu dosyanın içeriğini paylaşayım, belki işe yarar.
<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE fontconfig SYSTEM "fonts.dtd">
<fontconfig>
<match target="font">
<edit name="antialias" mode="assign">
<bool>true</bool>
</edit>
</match>
<match target="font">
<edit name="hinting" mode="assign">
<bool>true</bool>
</edit>
</match>
<match target="font">
<edit name="hintstyle" mode="assign">
<const>hintslight</const>
</edit>
</match>
<match target="font">
<edit name="autohint" mode="assign">
<bool>false</bool>
</edit>
</match>
<match target="font">
<test name="weight" compare="more">
<const>medium</const>
</test>
<edit name="autohint" mode="assign">
<bool>false</bool>
</edit>
</match>
<match target="font">
<edit name="lcdfilter" mode="assign">
<const>lcddefault</const>
</edit>
</match>
<match target="font">
<edit mode="assign" name="embeddedbitmap">
<bool>false</bool>
</edit>
</match>
</fontconfig>
Bütün bu yazılım dünyasında bir şeklide işimizi görmeye çalışıyoruz. Sürekli güncelleme talepleri, istenmeyen ikonlar, görüntüler, çökmeler, beklemeler, uyumsuzluklar, yetersizlikler, kontrol etmede yaşanan güçlükler canımızı sıkabiliyor. N'eylersiniz ki hayatımıza daha önce hiç olmadığı kadar girmiş bulunuyorlar. En azından bu karmaşada bir şeyleri düzeltmiş olmayı umuyoruz.
